Κάθε χρόνο καθώς φτάνουμε στο Φλεβάρη, η μνήμη γυρίζει πίσω στις δοξασμένες μέρες της εθνικής αντίστασης. Στις μέρες που εμφανίζονταν στο προσκήνιο η πιο μαζική οργάνωση της ελληνικής νεολαίας, η ΕΠΟΝ. Πενήντα εννιά χρόνια κλείνουν φέτος από τις 23 Φλεβάρη, την ημέρα όπου με πρωτοβουλία της Κ.Ε. του ΕΑΜ ιδρύθηκε η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ΕΠΟΝ. Στους Αμπελόκηπους της Αθήνας, σε ένα διώροφο σπίτι, στην οδό Δουκίσης Πλακεντίας 3, συγκεντρώθηκαν οι αντιπρόσωποι των νεολαιίστικων οργανώσεων και πραγματοποίησαν την Ιδρυτική Πανελλαδική σύσκεψη. Καρπός της ώριμης, επίπονης, αγωνιώδους προσπάθειας των: α) Αγροτική Νεολαία Ελλάδος, β) Ενιαία Εθνικοϋπαλληλική Νεολαία, γ) Ενιαία Μαθητική Νεολαία, δ) Ένωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης, ε) Θεσσαλικός Ιερός Λόχος, στ) Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία, ζ) Λευτέρη Νέα, η) Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας, θ) Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας, ι)Φιλική Εταιρεία Νέων, είναι η ΕΠΟΝ.Στην ιδρυτική σύσκεψη πήραν μέρος και οι καθηγητές Αθ. Ρουσόπουλος, Κώστας Σωτηρίου, Ρόζα Ιμβριώτη κ.ά. Διακήρυξαν την αναγκαιότητα της ενότητας και του αγώνα για τη λευτεριά και την κοινωνική προκοπή.
Βασικοί σκοποί της ΕΠΟΝ σύμφωνα με το καταστατικό της ήταν:
1) Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας. 2) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον με οποιανδήποτε μορφή και να παρουσιαστεί. Αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού και της νέας γενιάς. 3) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και της αδελφικής συνεργασίας όλων των λαών και νεολαίων ειδικά της Βαλκανικής. 4) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς.
Η σύσκεψη αποφάσισε την έκδοση εφημερίδας με τον τίτλο «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ».
Από τις πρώτες ημέρες της παρουσίας της η ΕΠΟΝ έδωσε τρανταχτά δείγματα της δυναμικής που κλείνουν τα νιάτα όταν ξέρουν, όταν πιστεύουν γιατί παλεύουν. Φούντωσαν οι γειτονιές, οι σκλάβες πόλεις, τα λεύτερα χωριά, οι αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ και ξεχύθηκαν οι νέοι με μια πρωτόφαντη ορμή κάνοντας πράξη το σύνθημα «ΠΟΛΕΜΑΜΕ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΑΜΕ».
Η δράση της ΕΠΟΝ συσπείρωσε τη νεολαία στον αντιφασιστικό αγώνα και σε διάστημα ενός χρόνου από την ίδρυση της αριθμούσε 300.000 οργανωμένα μέλη. Τη στιγμή της Απελευθέρωσης, η δύναμη της ΕΠΟΝ μαζί με τα Αετόπουλα έφτανε τις 600.000 οργανωμένα μέλη.
Οι οργανώσεις της νεολαίας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, η ΕΠΟΝ και η ΟΚΝΕ, έδιναν πλατιά και ουσιαστική σημασία στην έννοια του απελευθερωτικού αγώνα. Μαζί με την ανάλογη συμβολή πρωτοπόρων μαχητών του απελευθερωτικού αγώνα, οι Επονίτες πρωτοστάτησαν και στον τομέα της επιβίωσης, της μόρφωσης και του πολιτισμού. Πάνω από 35.000 νέα παιδιά βγήκαν στα λεύτερα βουνά της πατρίδας και πολέμησαν μέσα από τις τάξεις του ΕΛΑΣ και δώσανε ζωές σ' αυτή τη μάχη. Ξεπέρασαν τους 1300 οι επονίτες και οι επονίτισσες που πέσανε με το όπλο τους στο χέρι. Ο θρυλικός «Λόρδος Μπάϋρον», ο Ελασίτικος λόχος των Επονιτών Σπουδαστών, αποτελεί υπόδειγμα ηρωικής δράσης. Στις μεγάλες διαδηλώσεις της Αθήνας κατά των στρατευμάτων κατοχής υπήρξε εξαιρετικά μαζική η συμμετοχή της ΕΠΟΝ.
Σφυρηλατήθηκαν φυσιογνωμίες όπως της Παναγιώτας Σταθοπούλου, της Κούλας Λίλη και του Χ. Χατζηθωμά.
Το Κάστρο του Υμηττού, η μάχη της Καλλιθέας (στην οδό Μπιζανίου) και αμέτρητοι άλλοι τόποι έγιναν φωτεινά παραδείγματα αυτοθυσίας.
Από την άλλη μεριά έβλεπες τη ζωντάνια και τη φλόγα μέσα από έναν πρωτοφανέρωτο και μοναδικό συνδυασμό της παράνομης δουλειάς και πάλης με τις πιο ειρηνικές και νόμιμες μορφές με στόχο όχι μόνο το φασισμό αλλά και τη μάχη για επιβίωση, μόρφωση και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πάνω από 1000 Λέσχες, εκατοντάδες Βιβλιοθήκες, σχολεία, θέατρα, στην υπηρεσία του αγώνα, στις ελεύθερες περιοχές, στα χωριά και τις κατεχόμενες πόλεις. Γι' αυτό η Ρόζα Ιμβριώτη, που από την πρώτη ώρα στάθηκε και αγωνίστηκε δίπλα στα Νιάτα, έγραφε: «Εσείς μας διδάξατε Ηθική. Το παλαιό σχολείο έπαιρνε τον ηρωισμό και το θάρρος της ηλικίας σας και έβγαζε ανθρώπους υποταχτικούς λέγοντας: «Προχώρησε, στάσου, σκύψε, προσαρμόσου. Εσείς μέσα στο σκληρό αγώνα διαγράψατε τα πλαίσια μιας νέας ηθικής παγκόσμιας, που μέσα σ' αυτήν η ελληνική νεολαία θα παίξει σπουδαίο ρόλο. Κόπιασε, προσπάθησε εσύ μαζί με τον άλλο συναγωνιστή σου να εξασφαλίσεις την ευτυχία σου στην ευτυχία του συνόλου».
Ένα είναι βέβαιο, ότι οι Επονίτες σύνδεσαν τη ζωή τους με την ΕΠΟΝ, για καλύτερες ημέρες. Το φλογερό επαναστατικό ενθουσιασμό δεν κατάφεραν να πτοήσουν ούτε οι κάνες των χιτλεροφασιστών, ούτε η πείνα, ούτε οι θυσίες, ούτε τα βασανιστήρια. Ακόμη και οι σκληρές δοκιμασίες του λαού μας στα σκληρά χρόνια που ακολούθησαν μετά την προδοσία της Βάρκιζας, με τη βάρβαρη και ωμή επέμβαση των Άγγλων και Αμερικανών και το κράτος των δοσίλογων, δεν κατάφεραν να υποτάξουν και να διαλύσουν την ΕΠΟΝ.
Κι όταν το Φλεβάρη του 1947 στα δικαστήρια συζητιόταν η αίτηση του Νομάρχη Αττικής να προχωρήσουν δικαστικά στη διάλυση της ΕΠΟΝ, δεν τα κατάφεραν να το πράξουν και η ΕΠΟΝ πέρασε στην παρανομία. Στην 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (10/1950) τονίζεται ότι «ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε στην ανασυγκρότηση και την ανάδειξη των πλατειών λαϊκών μαζών της νεολαίας της ΕΠΟΝ σαν αποφασιστικού παράγοντα στην πάλη για την ειρήνη ενάντια στον πόλεμο».
Όμως ό,τι δεν κατάφεραν οι ναζιφασίστες κατακτητές και οι Αγγλοαμερικανοί ιμπεριαλιστές το έκανε ο διαλυτισμός και η ηττοπάθεια του Ρεβιζιονισμού, που επιβλήθηκε με την 6η Ολομέλεια στα 1956 στο ΚΚΕ. Η Ρεβιζιονιστική θεωρία της ειρηνικής μετάβασης στο σοσιαλισμό οδήγησε το ΚΚΕ, στην 8η ολομέλεια το 1958, να καταφέρει αυτό που δεν κατάφεραν οι ορκισμένοι εχθροί του κομμουνιστικού κινήματος, να διαλύσει τις παράνομες οργανώσεις και μαζί με αυτές και την ΕΠΟΝ.
Βασικοί σκοποί της ΕΠΟΝ σύμφωνα με το καταστατικό της ήταν:
1) Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας. 2) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον με οποιανδήποτε μορφή και να παρουσιαστεί. Αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού και της νέας γενιάς. 3) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και της αδελφικής συνεργασίας όλων των λαών και νεολαίων ειδικά της Βαλκανικής. 4) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς.
Η σύσκεψη αποφάσισε την έκδοση εφημερίδας με τον τίτλο «ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ».
Από τις πρώτες ημέρες της παρουσίας της η ΕΠΟΝ έδωσε τρανταχτά δείγματα της δυναμικής που κλείνουν τα νιάτα όταν ξέρουν, όταν πιστεύουν γιατί παλεύουν. Φούντωσαν οι γειτονιές, οι σκλάβες πόλεις, τα λεύτερα χωριά, οι αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ και ξεχύθηκαν οι νέοι με μια πρωτόφαντη ορμή κάνοντας πράξη το σύνθημα «ΠΟΛΕΜΑΜΕ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΑΜΕ».
Η δράση της ΕΠΟΝ συσπείρωσε τη νεολαία στον αντιφασιστικό αγώνα και σε διάστημα ενός χρόνου από την ίδρυση της αριθμούσε 300.000 οργανωμένα μέλη. Τη στιγμή της Απελευθέρωσης, η δύναμη της ΕΠΟΝ μαζί με τα Αετόπουλα έφτανε τις 600.000 οργανωμένα μέλη.
Οι οργανώσεις της νεολαίας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, η ΕΠΟΝ και η ΟΚΝΕ, έδιναν πλατιά και ουσιαστική σημασία στην έννοια του απελευθερωτικού αγώνα. Μαζί με την ανάλογη συμβολή πρωτοπόρων μαχητών του απελευθερωτικού αγώνα, οι Επονίτες πρωτοστάτησαν και στον τομέα της επιβίωσης, της μόρφωσης και του πολιτισμού. Πάνω από 35.000 νέα παιδιά βγήκαν στα λεύτερα βουνά της πατρίδας και πολέμησαν μέσα από τις τάξεις του ΕΛΑΣ και δώσανε ζωές σ' αυτή τη μάχη. Ξεπέρασαν τους 1300 οι επονίτες και οι επονίτισσες που πέσανε με το όπλο τους στο χέρι. Ο θρυλικός «Λόρδος Μπάϋρον», ο Ελασίτικος λόχος των Επονιτών Σπουδαστών, αποτελεί υπόδειγμα ηρωικής δράσης. Στις μεγάλες διαδηλώσεις της Αθήνας κατά των στρατευμάτων κατοχής υπήρξε εξαιρετικά μαζική η συμμετοχή της ΕΠΟΝ.
Σφυρηλατήθηκαν φυσιογνωμίες όπως της Παναγιώτας Σταθοπούλου, της Κούλας Λίλη και του Χ. Χατζηθωμά.
Το Κάστρο του Υμηττού, η μάχη της Καλλιθέας (στην οδό Μπιζανίου) και αμέτρητοι άλλοι τόποι έγιναν φωτεινά παραδείγματα αυτοθυσίας.
Από την άλλη μεριά έβλεπες τη ζωντάνια και τη φλόγα μέσα από έναν πρωτοφανέρωτο και μοναδικό συνδυασμό της παράνομης δουλειάς και πάλης με τις πιο ειρηνικές και νόμιμες μορφές με στόχο όχι μόνο το φασισμό αλλά και τη μάχη για επιβίωση, μόρφωση και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πάνω από 1000 Λέσχες, εκατοντάδες Βιβλιοθήκες, σχολεία, θέατρα, στην υπηρεσία του αγώνα, στις ελεύθερες περιοχές, στα χωριά και τις κατεχόμενες πόλεις. Γι' αυτό η Ρόζα Ιμβριώτη, που από την πρώτη ώρα στάθηκε και αγωνίστηκε δίπλα στα Νιάτα, έγραφε: «Εσείς μας διδάξατε Ηθική. Το παλαιό σχολείο έπαιρνε τον ηρωισμό και το θάρρος της ηλικίας σας και έβγαζε ανθρώπους υποταχτικούς λέγοντας: «Προχώρησε, στάσου, σκύψε, προσαρμόσου. Εσείς μέσα στο σκληρό αγώνα διαγράψατε τα πλαίσια μιας νέας ηθικής παγκόσμιας, που μέσα σ' αυτήν η ελληνική νεολαία θα παίξει σπουδαίο ρόλο. Κόπιασε, προσπάθησε εσύ μαζί με τον άλλο συναγωνιστή σου να εξασφαλίσεις την ευτυχία σου στην ευτυχία του συνόλου».
Ένα είναι βέβαιο, ότι οι Επονίτες σύνδεσαν τη ζωή τους με την ΕΠΟΝ, για καλύτερες ημέρες. Το φλογερό επαναστατικό ενθουσιασμό δεν κατάφεραν να πτοήσουν ούτε οι κάνες των χιτλεροφασιστών, ούτε η πείνα, ούτε οι θυσίες, ούτε τα βασανιστήρια. Ακόμη και οι σκληρές δοκιμασίες του λαού μας στα σκληρά χρόνια που ακολούθησαν μετά την προδοσία της Βάρκιζας, με τη βάρβαρη και ωμή επέμβαση των Άγγλων και Αμερικανών και το κράτος των δοσίλογων, δεν κατάφεραν να υποτάξουν και να διαλύσουν την ΕΠΟΝ.
Κι όταν το Φλεβάρη του 1947 στα δικαστήρια συζητιόταν η αίτηση του Νομάρχη Αττικής να προχωρήσουν δικαστικά στη διάλυση της ΕΠΟΝ, δεν τα κατάφεραν να το πράξουν και η ΕΠΟΝ πέρασε στην παρανομία. Στην 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (10/1950) τονίζεται ότι «ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε στην ανασυγκρότηση και την ανάδειξη των πλατειών λαϊκών μαζών της νεολαίας της ΕΠΟΝ σαν αποφασιστικού παράγοντα στην πάλη για την ειρήνη ενάντια στον πόλεμο».
Όμως ό,τι δεν κατάφεραν οι ναζιφασίστες κατακτητές και οι Αγγλοαμερικανοί ιμπεριαλιστές το έκανε ο διαλυτισμός και η ηττοπάθεια του Ρεβιζιονισμού, που επιβλήθηκε με την 6η Ολομέλεια στα 1956 στο ΚΚΕ. Η Ρεβιζιονιστική θεωρία της ειρηνικής μετάβασης στο σοσιαλισμό οδήγησε το ΚΚΕ, στην 8η ολομέλεια το 1958, να καταφέρει αυτό που δεν κατάφεραν οι ορκισμένοι εχθροί του κομμουνιστικού κινήματος, να διαλύσει τις παράνομες οργανώσεις και μαζί με αυτές και την ΕΠΟΝ.
(Λαϊκός Δρόμος 23/2/2002)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου